Jicht
Wat is jicht?
Jicht is een reumatische aandoening, die wordt gekenmerkt door een neerslag van uraatkristallen ter hoogte van de gewrichten, meer bepaald ter hoogte van de voet (grote teen!) en de enkel. In tegenstelling tot reuma kan jicht goed behandeld worden, waarbij de voeding een belangrijke rol speelt.

Oorzaken
Jicht ontstaat als urinezuur zich ophoopt in het lichaam (=hyperuricemie). Urinezuur ontstaat bij afbraak van purine, dat enerzijds het eindproduct is van de afbraak van lichaamseiwitten, maar dat anderzijds via de voeding het lichaam binnenkomt. Normaal wordt urinezuur via de nieren uitgescheiden. Bij een verminderde uitscheiding en/of een verhoogde aanvoer van purines blijft teveel urinezuur in het bloed; dit teveel slaat als kristallen neer in de gewrichten en veroorzaakt ontstekingen. Dit is jicht. Jicht is een typische ziekte van mannen boven de 40 jaar. Vrouwen worden veel minder en slechts na de menopauze getroffen. Uiterst zelden kunnen ook kinderen en jonge vrouwen jicht krijgen, maar dan gaat het om aangeboren afwijkingen in de stofwisseling. Ook zwaarlijvigheid blijkt een belangrijke risicofactor te zijn. Een plotse sterke vermagering kan eveneens aanleiding geven tot het ontstaan van jicht. Factoren zoals een purinerijke voeding en de inname van bepaalde geneesmiddelen (o.a. diuretica) kunnen dit urinezuurgehalte extra verhogen. Alcohol belet de uitscheiding van urinezuur via de nieren en kan zo een jichtaanval uitlokken. Alcohol blijft dus een ernstig risico vormen voor mensen met jicht en het gebruik ervan moet bijgevolg sterk ontraden worden.
Behandelingen
Jicht is een chronische aandoening. Men kan alleen de symptomen onderdrukken en klachten vermijden.
- Zorg voor een goed gewicht. Vermageren moet geleidelijk gebeuren en best onder strikte controle van een diëtiste. Een te streng vermageringsdieet en vastenperiodes kunnen leiden tot een verhoogde productie van urinezuur en kunnen bijgevolg een jichtaanval veroorzaken. Volg daarom een energiebeperkt dieet door minder vet en suiker te gebruiken en vooral minder alcohol te drinken.
- Drink 1,5 tot 2 liter vocht per dag (water, koffie en thee).
- Eet gezond en gevarieerd: veel groenten en fruit.
- Beperk het gebruik van vlees en vis tot 125g per dag.
- Beperk purinerijke voedingsmiddelen.(zie lijst)
- Jichtpatiënten vertonen regelmatig een stoornis van het vetmetabolisme (hoog gehalte aan cholesterol en triglyceriden). Daarom is een voeding arm aan verzadigde vetten en rijk aan onverzadigde vetten (cholesterolverlagend dieet) minstens zo belangrijk als een purinearme voeding.
Dus...
Dus: een gezonde voeding met voorkeur voor vis, olijf- en zonnebloemolie (rijk aan onverzadigde vetten), veel fruit en groenten en beperking van onzichtbare vetten (koekjes, gebak,…).
Nota: Slechts 10% van de in urinezuur omgezette purines zijn afkomstig uit de voeding. Een correcte voeding is van zeer groot belang voor de jichtlijder, maar is normaal niet in staat de jichtaanvallen te voorkomen. Een dagelijks gebruik van urinezuurverlagende medicatie is noodzakelijk. Deze medicatie dient levenslang ononderbroken elke dag te worden genomen!
Vocht - 1,5 liter vocht
Aanbevolen hoeveelheden per dag
Water, koffie, thee, magere soep, fruitsap en groentensap
Met mate gebruiken
Vruchtenkoffie
Sterk verminderen
Alcohol, bier, cognac, wijn
Brood & granen - 5/7 sneden
Aanbevolen hoeveelheden per dag
Bruin brood, volkorenbrood, multigranenbrood, volkorenbeschuiten, crackers, bruine pistolets
Met mate gebruiken
Krentenbrood, krakelingen, brioche, croissant, chocoladebroodje, boterkoeken, gesuikerde ontbijtgranen
Sterk verminderen
Boekweit, haver
Aardappelen, rijst & deegwaren - 100/200 g
Aanbevolen hoeveelheden per dag
Aardappelen (gekookt, gestoomd, in de schil), volkoren deegwaren en rijst
Met mate gebruiken
Gebakken aardappelen, puree, frieten, chips, kroketten, gratin dauphinois, Pilavrijst, deegwaren met eieren
Groenten - 300 g
Aanbevolen hoeveelheden per dag
Verse groenten, wortelen, kool, tomaten
Met mate gebruiken
Asperges, bloemkool, spinazie, boontjes, erwtjes, peulvruchten
Sterk verminderen
Linzen
Fruit - 2/3 stuks
Aanbevolen hoeveelheden per dag
Vers fruit, fruit in blik op eigen nat, ingevroren ongesuikerd fruit, ongesuikerde fruitmoes
Met mate gebruiken
Gedroogde vruchten, noten
Melk & melkproducten
Aanbevolen hoeveelheden per dag
2 – 3 glazen melk, 1 – 2 plakken kaas (30 – 40g), kies zoveel mogelijk magere en halfvolle soorten
Met mate gebruiken
Vette kaassoorten, volle melk en melkproducten
Vis, schaal- & schelpdieren
Aanbevolen hoeveelheden per dag
- 75 – 100 g
- +/- 2x/week
- !cholesterol
Met mate gebruiken
Snoek, kabeljauw, karper, kaviaar, oesters
Sterk verminderen
Ansjovis, haring, tarbot, sardienen, mosselen, kreeft
Eieren
Aanbevolen hoeveelheden per dag
- Max 2 à 3 /week
- !bereidingen met eieren
Vlees & gevogelte
Aanbevolen hoeveelheden per dag
- 75 – 100 g
- kies bij voorkeur magere soorten
- ( kies die vleeswaren die per 100g niet meer dan 15 g vet bevatten )
Met mate gebruiken
Ossehaas, lams-, varkens-, kalfskotelet, ham, konijn, gehakt, hersentjes, tong, reebok, fazant, haas, kip
Sterk verminderen
Lams-, varkens-, kalfsfilet vleesextracten, lever, zwezeriken, gans, jus
Vetstoffen
Aanbevolen hoeveelheden per dag
Matig het gebruik van smeer- en bereidingsvetten Gebruik plantaardige oliën.Verkies minarines voor het brood.
Restgroep
Aanbevolen hoeveelheden per dag
Snoep, gebak, desserts, ijs, koekjes, suikerwaren